Turkish Journal – Beyzanur Yüksel – Dünyayı dolaşan ve yurtiçinde onlarca kişiyle bir araya gelen ikili, bölgesel ve uluslararası gelişmeleri görüşerek Gazze’de barışın sağlanmasına vurgu yapan Türkiye Cumhurbaşkanı için çok yoğun bir yıl oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023 boyunca yoğun diplomasi atağıyla dünyayı dolaştı, 15 ülkeye 21 ziyaret gerçekleştirdi ve 7 zirveye katıldı.
Türkiye’nin Mayıs ayındaki genel seçimlerinden sonra artan uluslararası temaslarıyla Erdoğan , İsrail saldırılarının başladığı 7 Ekim’den beri dünya liderleriyle her görüşmesinde abluka altındaki Gazze Şeridi’ndeki gelişmeleri gündeme getirdi.
Dünya başkentlerini ziyaret etti ve onlarca lideri kabul etti, daha iyi ilişkiler ve bölgesel uzlaşı için Erdoğan yönetiminin adlandırdığı “yenilenmiş” dış politika geliştirdi.
Ziyaretler
Türk dayanışmasının bir gösterisi olarak Erdoğan,Mayıs ayında tekrar seçilmesinin ardından ilk yurtdışı ziyaretini 12-13 Haziran’da KKTC ve Azerbaycan’a gerçekleştirdi.
Temmuz ayı boyunca, Vilnius,Litvanya’daki NATO zirvesine katıldı ardından 17-19 Temmuz’da Suudi Arabistan,Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne giderek 2 günlük Körfez turu gerçekleştirdi ve 20 Temmuz’da tekrar KKTC’ye uğradı.
20 Ağustos’ta Dünya Atletizm Şampiyonası ve Macaristan Devlet Kuruluş Günü kutlamalarına katılmak üzere Macaristan’ı ziyaret etti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in daveti üzerine 4 Eylül’de Rusya’nın tatil beldesi Soçi’ye uçuşu dikkat çekti.
Bu görüşme, Ankara’nın İsveç’in uzun zamandır bekletilen NATO’ya başvurusunu onaylamasının ardından gerçekleşti, ancak ikili görüşme savaştan zarar görmüş Suriye krizi, ekonomik işbirliği ve Moskova’nın Temmuz ayının başında durdurduğu Karadeniz tahıl girişimi gibi diğer problemler ile genişletildi.
Eylül ayının sonlarında, Erdoğan G-20 liderler zirvesine katılmak için Hindistan’a gitti ardından 16-20 Eylül’de 78.BM Genel Kurulu oturumuna katılmak üzere ABD’yi ziyaret ederek en çarpıcı şekilde Yunan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis olmak üzere mevkidaşlarıyla el sıkıştı.
Erdoğan ayrıca Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in davetiyle 25 Eylül’de Azerbaycan’ın Nahçıvan özerk bölgesine çalışma ziyareti gerçekleştirdi.
Gazze için Barış Konuşmaları
7 Ekim’de İsrail’in Gazze’deki saldırılarının ardından Erdoğan,barış için uluslararası bir girişim başlattı ve liderlerle her görüşmesinde Gazze’yi gündeme getirdi.
2 Kasım’da Kazakistan’ın başkenti Astana’daki Türk Devletleri Teşkilatı’nın 10.zirvesine katıldı ve 8-9 Kasım’da Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın 16.zirvesine katılmak üzere Özbekistan’ın Başkenti Taşkent’i ziyaret etti.
Erdoğan, 11 Kasım’da İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’ne katılmak üzere Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’ı ziyaret etti.
17 Kasım’da Berlin’de Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ile görüştü. 21 Kasım’da Cezayir’e giderek Cezayirli mevkidaşı Abdelmadjid Tebbouna ile görüşme gerçekleştirdi.
Erdoğan 22 Kasım’da sanal G-20 liderler zirvesine katıldı.
Özellikle bölgedeki liderlerle gerçekleştirdiği ziyaretler ve telefon görüşmeleriyle Gazze için barış diplomasisi yürüttü.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, ABD Başkanı Joe Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakan Rishi Sunak, Scholz, Putin, Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani, Lübnan Başbakanı Najib Mikati, Mısır Cumhurbaşkanı Abdel-Fattah el-Sissi, Ürdün Kralı 2.Abdullah, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, BAE Başkanı Muhammed bin Zayed Al Nahyan ve İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi ile Gazze’deki insani krizin çözümlerini tartıştı.
Erdoğan 30 Kasım’da Dubai’de düzenlenen 2023 BM İklim Değişikliği Konferansı/ COP28’e katılmak için BAE’ye gittiğinde, ana gündem maddesi Gazze’deki gelişmelerdi.
Erdoğan İsrail’in Filistin topraklarına yönelik saldırılarını, Türkiye’nin insani yardım ve barış için attığı adımları ve barışın sürmesi için ne yapılması gerektiğini dünya liderleriyle tartıştı.
Yılın son ayında Erdoğan, 4-5 Aralık’ta Şeyh Tamim’in davetiyle 9.Katar Türkiye Yüksek Stratejik Komite kapsamında Katar’a resmi ziyaret gerçekleştirdi.
Yılın son ziyaretinde Erdoğan, 18 Aralık’ta Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 6.toplantısında Macaristan’ı ziyaret etti.
6 Yıl Sonra Yunanistan’ı İlk Ziyaret
2023’te Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde buzlar çözüldü ve karşılıklı iyi niyet çerçevesinde diyalog yeniden tesis edilmeye çalışılırken, Erdoğan 6 yıl sonra ilk resmi ziyaretini 7 Aralık’ta gerçekleştirdi.
Erdoğan ve Miçotakis ikili ilişkilerin tüm yönleriyle gözden geçirmek ve işbirliğinin geliştirilmesi için atılacak adımları ele almak için Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 5.toplantısına eş başkanlık yaptı.
Errdoğan dostluk bildirisini imzalamadan önce Miçotakis’in yanında “Ege’yi barış denizine çevirmeyi umuyoruz.” dedi.
Evsahipliği
Erdoğan ayrıca 2023 yılında Türkiye’ye resmi ve çalışma ziyaretlerinde çok sayıda lideri kabul etti.
Ocak ayında Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (KBY) lideri Neçirvan Barzani’yi Ankara’da kabul etti.
Şubat ayında Aliyev, Kosova Başbakanı Albin Kurti, Katar Emiri Şeyh Tamim, tekrar Barzani, Malezya Başbakanı Enver İbrahim, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif’i konuk etti.
Erdoğan, Şubat ayında İstanbul’da temaslarda bulunmak üzere Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleriyle bir araya geldi.
Erdoğan ve Hırvat üye Zeljko Komsiç, Sırp üye Zeljka Cvijanoviç ve Boşnak üye Denis Beciroviç kapalı bir toplantı düzenledi.
Erdoğan, Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili ile de görüştü. Sierra Leone Devlet Başkanı Julius Maada Bio, Brunei Sultanlığı Veliaht Prensi Hassanal Bolkiah, Gine Bissau Devlet Başkanı Cissoko Embalo Haji Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah, Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda, Özbekistan Devlet Başkanı Shavkat Mirziyoyev, Aliyev, Kırgızistan Devlet Başkanı Sadyr Zhaparov, Kazakistan Devlet Başkanı Kassym -Jomart Tokayev, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto, Irak Başbakanı Muhammed Şii el-Sudani ve Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak da Mart ayında Türkiye’yi ziyaret etti.
Haziran ayında Erdoğan, Şeyh Muhammed ve Mesrur Barzani’yi tekrar kabul etti.
Temmuz ayında Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, Abdelmadjid Tebboune ve Mahmoud Abbas Erdoğan’ı ziyaret etti.
Eylül ayında Erdoğan, Sudan’ın iktidardaki Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdülfettah el-Burhan ve Edinburg Dükü Prens Edward’ı kabul etti. Erdoğan, Ekim ayında Bosna-Hersek’in Sırp Cumhuriyeti tarafının başkanı Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik ile bir araya geldi.
Erdoğan ayrıca Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, Komorlar Devlet Başkanı Azali Assouman, Enver İbrahim, Türkmenistan mevkidaşı Serdar Berdimuhamedov ve Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile bir araya geldi.
Kasım ayında Lübnan Başbakanı Najib Mikati, Maldivler Devlet Başkanı Maldivler Devlet Başkanı Mohamed Muizzu ve Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh ile görüştü. Erdoğan, Aralık ayında Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani-Sadriu’yu temaslarda bulunmak üzere kabul etti. (AA)
