BİRLEŞMİŞ MİLLETLER – Selçuk Acar- Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres en güçlü diplomatik gücü olan BM Şartı’nın 99. Maddesini, görev süresi boyunca ilk kez devreye sokarak, BM Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturan İsrail-Filistin krizi konusunda harekete geçmeye çağırdı.
Guterres, İsrail’in sivil-askeri hedef ayırt etmeden düzenlediği hava saldırılarıyla Gazze’deki insani ihtiyaçların dayanılmaz noktaya ulaştığı bir dönemde, 2017’de genel sekreter seçilmesinden bu yana ilk defa 99. maddeden doğan yetkisini kullanarak, BMGK’ya Gazze için mektup gönderdi.
Guterres mektubunda, BMGK’dan Gazze’deki insani felaketin önlenmesine yardım etmesini ve insani ateşkes ilan edilmesi için çağrıda bulunmasını istedi.
Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric’in, bugünkü basın toplantısında paylaştığı mektuba göre, Genel Sekreter Guterres, BM Şartı’ndaki 99. maddeye dayanarak “8 haftadan uzun süren İsrail-Hamas düşmanlığının korkunç insani acılarına” neden olduğunu ve BM Güvenlik Konseyi’nin bu konuda adım atması gerektiğini belirtti.
Dujarric, BM Genel Sekreteri’nin Gazze ve İsrail’de bu kadar kısa bir sürede insan kaybının boyutunu göz önüne bulundurarak bu adımı attığını açıkladı.
Mektubunda, BM Şartı’nın nadiren kullanılan 99. maddesine atıfta bulunan Guterres, uluslararası toplumun Gazze’de şiddetin daha da artmasını önlemek ve krizin sonlanması için etkisini kullanma sorumluluğu olduğunu belirtti. Guterres, “Güvenlik Konseyi üyelerini insani felaketin önlenmesi için baskı yapmaya çağırıyorum ve insani ateşkesin ilan edilmesi talebimi tekrarlıyorum. Bu çok acil.” ifadelerine yer verdi.
-Korkunç insani acılar–
Guterres, Konsey başkanına yazdığı mektubunda, genel olarak sekiz haftadan fazla süren çatışmaların “İsrail ve İşgal Altındaki Filistin Toprakları genelinde korkunç insani acılar, fiziksel yıkım ve kolektif travma yarattığını” dile getirdi.
Guterres, 7 Ekim’de Hamas tarafından 33’ü çocuk olmak üzere 1.200’den fazla kişinin “vahşice öldürüldüğünü” ve 130 kişinin hâlâ esir tutulduğunu vurguladığı mektubunda, “Derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmaları gerekiyor. Bu saldırılar sırasındaki cinsel şiddete ilişkin açıklamalar dehşet verici” ifadesine de yer verdi.
Guterres mektubunda ayrıca, İsrail’in Hamas savaşçılarını hedef almaya devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki sivillerin ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya olduğunu, bunların yüzde 40’ından fazlasının çocuk olmak üzere 15 binden fazla kişinin öldürüldüğü bildirdi.
Gazze konusunda BMGK’daki tasarılara karşı veto yetkisini kullanan ABD’nin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, mektupla ilgili soruya verdiği cevapta, Washington’un mektubu gördüğünü ancak özel olarak yorum yapmayı reddettiğini belirterek, ABD’nin Guterres ve BM Güvenlik Konseyi üyeleriyle istişarede bulunmaya devam edeceğini belirtirken ABD’nin BM Daimi Temsilciliği bu konuda henüz bir açıklama yapmadı.
Son 30 yılda ilk kez bir Genel Sekreter ’99. madde’yi devreye soktu
Guterres’in, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasını tehdit ettiğini düşündüğü konuda Güvenlik Konseyi üyelerinin dikkatine getirme yetkisi veren BM Şartı’nın 99. maddesini kullanmasıyla, kendisi için ilk kez olması yanında, 30 yıl içinde ilk kez bir Genel Sekreter tarafından bu maddeye başvurulmuş oldu.
Gazze’de Hamas tarafından tutulan 240 rehinenin bir kısmının Filistinli mahkumlarla değiştirilmesi nedeniyle bir hafta süren ateşkesin ardından 1 Aralık’ta çatışmalar yeniden başlamıştı.
Yaklaşık yüzde 80’inin yerinden edildiği Gazze’de 1,1 milyonu aşkın kişi BM Filistin Mülteci Örgütü’nün (UNRWA) sağladığı barınaklarda yaşıyor.
